Hodowla lasu

Skłonieni przez Wydawnictwo do opracowania drugiego wydania podręczni­ka hodowli lasu, jesteśmy w pełni świadomi wielu braków, jakimi jest obarczo­ny. Niedoskonałość podręcznika pochodzi przede wszystkim z jego uniwersal­ności. Rzecz prosta, że podręcznik przeznaczony dla młodzieży uczącej się w technikach leśnych, studiujących na wyższych uczelniach oraz dla praktyków na różnych szczeblach pracy zawodowej nie może w pełni zadowolić żadnej z tych grup jego użytkowników. Leśnikowi zatrudnionemu w produkcji daje zbyt mało praktycznych wskazówek, dla uczniów techników zawiera nadmierną - dla studentów natomiast niedostateczną - ilość wiadomości, ujętych w sposób nic dostosowany do różnych poziomów ich podstawowego przygotowania.

Ta różnokierunkowość wymagań sprawia, że nasz podręcznik musiał wywo­łać wiele uwag ze strony czytelników, domagających się wprowadzenia licznych uzupełnień lub poprawek. Staraliśmy się wyjść jak najdalej naprzeciw zgłoszo­nym żądaniom. Nie wszystkim jednak zdolni byśmy byli zadośćuczynić, po pierw­sze dlatego, że niektóre z nich były wręcz przeciwstawne sobie, a po wtóre, że ograniczony zasób własnych i wiarogodnych obcych doświadczeń oraz trudno­ści, jakie istniały w poprzednim okresie w dotarciu do literatury zagranicznej, uniemożliwiają danie jasnej odpowiedzi na wieje zagadnień interesujących ho­dowcę.

Tym wszystkim, którzy zechcieli współdziałać w udoskonaleniu naszej pracy przez zgłoszenie swych cennych spostrzeżeń, wyrażamy gorące podziękowanie. Szczególnie wdzięczni jesteśmy Recenzentom i Opiniodawcom pracy w okresie przygotowywania pierwszego jej wydania oraz tym wszystkim, którzy zechcieli zamieścić swe wypowiedzi na łamach prasy zawodowej.

Przy poprawianiu treści podręcznika dążyliśmy do usunięcia z niej pozosta­łości niedostatecznie krytycznej oceny niektórych „urzędowych" kierunków. Po­minięcie pewnych sloganowych ujęć, jakie się w pierwszym wydaniu zabłąkały, w niczym jednak nie narusza zasadniczej postawy zajętej przez nas w pierwot­nym opracowaniu. Przeprowadzona ostatnio ostra krytyka niektórych działaczy na polu biologii i obalenie powstałych w tej nauce wypaczeń niewiele wpłynęły na zmianę rozwoju nauki hodowli lasu, mającej swe dawne tradycje oparte na prawidłowym pojmowaniu zjawisk przyrody i na poszanowaniu jej praw. Utrzymanie tych tradycji w pierwszym wydaniu czynią przeto zbędnym wprowadzenie większych zmian w nowym wydaniu.

W związku z dalszym planowym rozwojem zasad zagospodarowania lasu, w coraz szerszej mierze uwzględniających znaczenie siedliska jako podstawowego czynnika produkcji leśnej, oraz idąc za udzielonymi nam wskazówkami i spełniając życzenia korzystających z podręcznika, wprowadziliśmy w nim pewne zmiany.

W pierwszej części (przyrodnicze podstawy hodowli lasu) dodano wiadomości o naturalnym obszarze rozsiedlenia modrzewia i pozostałych gatunków drzew leśnych. Rozszerzono opisy typologii Pohrebniaka i Cajandera. Zastąpiono typy siedliskowe lasu, przyjęte w 1953 r. przez państwowe gospodarstwo leśne, ostatnio ustalonymi typami siedliskowymi. Rozszerzono wstęp do działu, w którym rozpatrywane są czynniki środowiska leśnego i znacznie rozszerzono dział zawierający wiadomości o wymaganiach siedliskowych naszych drzew. Poza tym wprowadzono liczne drobne uzupełnienia i poprawki.

W części drugiej (technika hodowli lasu) wprowadzono drobne uzupełnienia w dziale nasiennictwa. Znacznie rozszerzono dział sztucznego odnowienia lasu, uzupełniając go opisem nowych typów narzędzi mechanicznych do uprawy gleby, siewu i sadzenia oraz do prac szkółkarskich. Szerzej również potraktowano nawożenie szkółek. W dziale hodowli różnych gatunków drzew w o wiele szerszej mierze uwzględniono hodowlę topól, drzew owocowych i krzewów.

W dziale hodowli drzewostanów podano ogólne zasady hodowli drzewostanów mieszanych oraz uwzględniono nowo wprowadzone typy siedliskowe lasu wraz z odpowiadającymi im typami gospodarczymi drzewostanów. Przerobiono dział o zasadach projektowania przemiany składu gatunkowego drzewostanów w dostosowaniu do warunków siedliskowych oraz rozszerzono ustęp o ustalaniu i zalesianiu wydm.

Poza tym dodano liczny nowy materiał ilustracyjny i uzupełniono spis literatury.

W treści

PRZYRODNICZE PODSTAWY HODOWLI LASU

Naturalne obszary rozsiedlenia naszych najważniejszych drzew leśnych  

Granice zasięgu niektórych gatunków drzew leśnych na terenie Polski

Zespoły leśne. Typy lasu

Charakterystyczne cechy drzewostanów

Czynniki ekologiczne środowiska leśnego  

TECHNIKA HODOWLI LASU

Część ogólna  

Nasiennictwo  

Pielęgnowanie lasu 

Część szczegółowa 

Hodowla różnych gatunków drzew  

Hodowla drzewostanów w różnych typach siedliskowych lasu

Zasady dostosowania składu gatunkowego drzewostanów do warunków siedliskowych  

Zalesianie nieużytków