Drzewo w krajobrazie kulturowym

  • Dodaj recenzję:
  • Wydawnictwo: SGGW
  • Dostępność: Nakład wyczerpany
  • Autor: Ewa M. Zaraś-Januszkiewicz
  • Wydawca, rok wydania: SGGW, 2016
  • Liczba stron : 278
  • Oprawa i wymiary: miękka, 175 x 240 mm
  • ISBN: 978-83-7583-658-5

W projektowaniu obiektów architektury krajobrazu bardzo ważnym elementem jest odpowiedni dobór roślin. Dziś myśli się przede wszystkim o aspekcie ekonomicznym i estetycznym tych doborów. Niestety nie zawsze idzie to w parze z uwarunkowaniami kulturowymi. Oddawana w ręce Czytelnika książka ma za zadanie zwrócić uwagę na znaczenie drzewa i odpowiednie dobieranie drzew do otoczenia człowieka nie tylko w rozumieniu zgodności z siedliskiem i zaspokajania potrzeb estetycznych.

W projektowaniu obiektów architektury krajobrazu bardzo ważnym elementem jest odpowiedni dobór roślin. Dziś myśli się przede wszystkim o aspekcie ekonomicznym i estetycznym tych doborów. Niestety nie zawsze idzie to w parze z uwarunkowaniami kulturowymi. Oddawana w ręce Czytelnika książka ma za zadanie zwrócić uwagę na znaczenie drzewa i odpowiednie dobieranie drzew do otoczenia człowieka nie tylko w rozumieniu zgodności z siedliskiem i zaspokajania potrzeb estetycznych.

Współczesny świat dąży do unifikacji. By temu zapobiec, należy dołożyć wszelkich starań, którym przyświecać będzie dbanie o krajobraz kulturowy. Konieczność ochrony tradycji kulturowej i uwarunkowań przyrodniczych w kształtowaniu krajobrazu to zadania architektów krajobrazu. Za krajobraz kulturowy uważa się krajobraz przekształcony przez człowieka w wyniku rozwoju cywilizacyjnego. Stanowi on ewolucyjne następstwo krajobrazów pierwotnych (przyrodniczych - różniących się strefowo i piętrowo), jakie istniały na Ziemi do czasów neolitu. W literaturze geograficznej, i z pogranicza nauk geograficznych, a także w architekturze krajobrazu istnieją dziesiątki definicji krajobrazu. W ostatnich latach w Polsce wzrosło zainteresowanie geografów tą kategorią badawczą. Jest to m.in. rezultatem potrzeby krytycznego spojrzenia na polską przestrzeń ukształtowaną w okresie powojennym oraz w czasie dynamicznych przemian ustrojowych i gospodarczych. Dysponując możliwościami interpretacji krajobrazu kulturowego, jakie dają współczesne techniki i narzędzia komputerowe oraz GIS, można łączyć tradycyjne spojrzenie z nowoczesnym aparatem badawczym, co pozwala uzyskać nowe wyniki i zastosować analizy krajobrazowe w konkretnych badaniach problemowych i regionalnych. Prace takie pokazują otwarcie geografii na cele i przedsięwzięcia praktyczne. Przedstawiają możliwości zastosowania wyników badań w całościowych opracowaniach geograficznych dotyczących niewielkich obszarów, np. gmin, regionów kulturowych, a także w studiach zagospodarowania przestrzennego, wskazaniach do miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, ocenach oddziaływania na środowisko, planach ochrony terenów prawnie chronionych.

Drzewa od zawsze towarzyszyły człowiekowi i dla człowieka były przejawem sił stwórczych, ale i niszczących. Dzięki obecności drzewa człowiek miał zapewnione schronienie, broń, strawę. Niestety, pamięć o roli drzewa w życiu człowieka zaciera się z każdym odchodzącym pokoleniem. Myślę, że owa pamięć jest niezwykle ważną składową krajobrazu kulturowego.

Niniejsze opracowanie powstało na bazie moich doświadczeń, rozmów, ale przede wszystkim studiów literatury, materiałów źródłowych i ikonograficznych dotyczących miejsca drzewa w życiu duchowym i materialnym człowieka na przestrzeni wieków i adresowane jest do architektów krajobrazu, ogrodników, leśników i wszystkich tych, którzy zajmują się kształtowaniem krajobrazu. Książka ta dotyczy tylko wybranych gatunków drzew i krzewów, gatunków, o których można powiedzieć „polskie", rodzime lub zadomowione.

Spis treści
Wstęp ... 7
Drzewo w przestrzeni kulturowej ... 9
 
Rozdział 1. Drzewa i krzewy iglaste ... 17
1.1. Cis pospolity ... 19
1.2. Modrzew ... 26
1.3. Świerk pospolity ... 29
1.4. Jodła pospolita ... 37
1.5. Sosna ... 44
1.6. Jałowiec pospolity i jałowiec sabiński ... 61
 
Rozdział 2. Drzewa i krzewy liściaste ... 69
2.1. Brzoza ... 71
2.2. Buk pospolity ... 81
2.3. Morwa biała ... 88
2.4. Olsza ... 89
2.5. Wiąz ... 91
2.6. Robinia akacjowa ... 93
2.7. Platan klonolistny ... 95
2.8. Grab pospolity ... 95
2.9. Grusza polna ... 97
2.10. Jabłoń dzika ... 100
2.11. Jesion wyniosły ... 109
2.12. Wiśnia, śliwa, czereśnia i czeremcha ... 119
2.13. Barwinek pospolity ... 124
2.14. Bażyna ... 127
2.15. Berberys pospolity ... 131
2.16. Bez czarny i bez koralowy ... 133
2.17. Borówka ... 140
2.18. Dereń ... 142
2.19. Rokitnik pospolity ... 143
2.20. Wawrzynek wilczełyko i wawrzynek główkowy ... 148
2.21. Kłokoczka południowa ... 149
2.22. Kolcowój pospolity ... 154
2.23. Wrzos zwyczajny ... 156
2.24. Wrzosiec bagienny ... 158
2.25. Bagno zwyczajne ... 159
2.26. Leszczyna pospolita ... 161
2.27. Szakłak pospolity ... 163
2.28. Kruszyna pospolita ... 164
2.29. Jemioła pospolita ... 166
2.30. Jarząb ... 171
2.31. Kalina koralowa i kalina hordowina ... 177
2.32. Róża ... 184
2.33. Wierzba ... 187
2.34. Malina i jeżyna ... 194
2.35. Lipa szerokolistna i lipa drobnolistna ... 198
2.36. Kasztanowiec biały ... 204
2.37. Głóg ... 207
2.38. Klon pospolity, klon jawor, klon polny ... 212
2.39. Topola ... 218
2.40. Dąb ... 222
2.41. Orzech ... 242
 
Rozdział 3. Pnącza ... 253
3.1. Bluszcz pospolity ... 255
3.2. Winobluszcz pięciolistkowy i winobluszcz zaroślowy ... 263
3.3. Psianka słodkogórz ... 264
 
Literatura ... 266