Endokrynologia psów

W fascynującym świecie endokrynologii postęp naukowy i technologiczny w ostatnich latach był niezwykle dynamiczny. Znacząco rozwinęły się również możliwości diagnozowania, leczenia i monitorowania chorób. Celem Autorów tego podręcznika jest dostarczenie aktualnego, kompleksowego, a zarazem przystępnego źródła wiedzy na temat rozpoznawania i leczenia chorób endokrynologicznych u psów. 

Książka została podzielona na dwie główne części. W pierwszej części skupiono się na podejściu problemowym, koncentrując się na najczęściej występujących nieprawidłowościach klinicznych i laboratoryjnych spotykanych u psów z chorobami endokrynologicznymi. Zawarto liczne algorytmy diagnostyczne, które krok po kroku prowadzą lekarza weterynarii przez proces rozpoznania i wdrożenia odpowiedniego leczenia. Ta część stanowi praktyczny przewodnik pomocny w codziennej pracy klinicznej.

Druga część poświęcona jest konkretnym jednostkom chorobowym. Każdy rozdział rozpoczyna się od omówienia anatomii i fizjologii danego gruczołu dokrewnego, a następnie wymieniane są objawy kliniczne, metody diagnostyczne oraz strategie leczenia. Rozdziały są bogato ilustrowane – zawierają tabele, schematy, algorytmy, zdjęcia oraz kody QR odsyłające do materiałów wideo, co ułatwia przyswajanie wiadomości i korzystanie z podręcznika.

 Spis treści

DZIAŁ I Rozpoznania różnicowe dla głównych objawów zgłaszanych przez opiekuna i zmian wykrytych w badaniu fizykalnym 

Rozdział 1 Zahamowanie wzrostu . 

Rozdział 2 Wyłysienie 

Rozdział 3 Utrata masy ciała 

Rozdział 4 Wielomocz i wzmożone pragnienie (poliuria i polidypsja) 

Rozdział 5 Wzmożone łaknienie (polifagia) 

Rozdział 6 Nietolerancja wysiłkowa 

Rozdział 7 Otyłość 

Rozdział 8 Nadciśnienie 

DZIAŁ II Rozpoznania różnicowe nieprawidłowości w wynikach badań laboratoryjnych

Rozdział 9 Hiperglikemia . 

Rozdział 10 Hipoglikemia 

Rozdział 11 Niskie stężenie tyroksyny 

Rozdział 12 Hiperlipidemia 

Rozdział 13 Hiperkaliemia 

Rozdział 14 Hipokaliemia 

Rozdział 15 Hipernatremia 

Rozdział 16 Hiponatremia 

Rozdział 17 Hipokalcemia 

Rozdział 18 Hiperkalcemia 

Rozdział 19 Białkomocz 

DZIAŁ III Techniki i procedury

Rozdział 20 Pomiar ciśnienia krwi 

Rozdział 21 Monitorowanie stężenia glukozy we krwi 

Rozdział 22 Oznaczenia hormonów 

DZIAŁ IV Techniki i procedury

Rozdział 23 Podwzgórze i przysadka: anatomia i fizjologia 

Rozdział 24 Zaburzenia hormonu wzrostu 

Rozdział 25 Zaburzenia homeostazy wodnej związane z wazopresyną 

Rozdział 26 Anatomia i fizjologia tarczycy 

Rozdział 27 Niedoczynność tarczycy u psów . 

Rozdział 28 Nowotwory tarczycy i nadczynność tarczycy 

Rozdział 29 Anatomia i fizjologia gruczołów przytarczycowych oraz metabolizm wapnia 

Rozdział 30 Pierwotna nadczynność przytarczyc 

Rozdział 31 Niedoczynność przytarczyc: występująca naturalnie i jatrogennie 

Rozdział 32 Anatomia i fizjologia gruczołów nadnerczowych 

Rozdział 33 Hipoadrenokortycyzm 

Rozdział 34 Zespół Cushinga 

Rozdział 36 Guz chromochłonny 

Rozdział 37 Anatomia i fizjologia wewnątrzwydzielniczej części trzustki u psów 

Rozdział 38 Cukrzyca 

Rozdział 39 Wyspiak trzustki (insulinoma) 

Przedmowa

W ostatnich latach doszło do znacznego rozwoju wiedzy naukowej i technologii w fascynującym świecie endokrynologii. Jednocześnie poczyniliśmy postępy w rozpoznawaniu, leczeniu i postępowaniu w przypadkach różnych zaburzeń endokrynologicznych. Celem tego podręcznika jest dostarczenie aktualnego, kompleksowego, a jednocześnie dostępnego źródła informacji umożliwiających zrozumienie i leczenie zaburzeń endokrynologicznych u psów.

Książka jest podzielona na dwie części. Pierwsza z nich przedstawia zorientowane na problem podejście do najczęstszych nieprawidłowości klinicznych i laboratoryjnych u psów z chorobami endokrynologicznymi. Zamieściliśmy tam algorytmy, które krok po kroku prowadzą lekarzy weterynarii w ocenie diagnostycznej i ustalaniu planu leczenia. Ta część służy jako szybki przewodnik w sytuacjach klinicznych. Ponadto znalazły się tam omówienia praktycznych zagadnień, takich jak pomiar ciśnienia krwi i monitorowanie stężenia glukozy.

Rozdziały są uzupełnione materiałami filmowymi, które poprawiają zrozumienie różnych czynności i procedur. Filmy te nie tylko ułatwiają naukę profesjonalistom, ale mogą być również udostępniane właścicielom. Część druga skupia się na chorobach endokrynologicznych. Każdy rozdział rozpoczyna się od przedstawienia podstawowej anatomii i fizjologii poszczególnych gruczołów dokrewnych, po czym następuje szczegółowe omówienie objawów klinicznych, metodologii diagnostycznych i strategii leczenia. Rozdziały są wzbogacone ramkami, tabelami, algorytmami, wykresami, materiałami diagnostyki obrazowej oraz rycinami. Każdy z rozdziałów zawiera ramkę z punktami kluczowymi, podsumowującymi najważniejsze informacje. Rozdziały

dotyczące cukrzycy i zespołu Cushinga są podzielone na wiele podrozdziałów. Pozwala to na uwzględnienie stanowiska dodatkowych ekspertów, przedstawiających szczegóły wiedzy dotyczącej określonych zagadnień, takich jak odżywianie, radioterapia i badania obrazowe.

Tworząc tę książkę, mieliśmy zaszczyt współpracować z fenomenalnymi ekspertami z dziedziny medycyny weterynaryjnej z całego świata. Niektóre nazwiska autorów są dobrze znane, ale pojawia się także kilka nowych. Jedną z naszych kluczowych misji było połączenie schodzących talentów z ich profesjonalnymi mentorami. Wiedza specjalistyczna i krytyczne podejście autorów były niezbędnym elementem całego procesu pisania książki, dzięki czemu zadania redakcyjne były przyjemne i satysfakcjonujące. Dodatkowo, chcieliśmy złożyć specjalne podziękowania wydawnictwu Edra, a szczególnie Constanzie Smeraldi, za dołączenie najnowocześniejszych materiałów wizualnych do książki. Ułatwiają one w znacznym stopniu zrozumienie tekstu. Wreszcie, w razie jakichkolwiek wątpliwości, mogliśmy zawsze liczyć na natychmiastową pomoc przyjaciela, Eda Feldmana, który jest jednym z „ojców” endokrynologii weterynaryjnej. Dziękujemy mu za stałe pozytywne i profesjonalne wsparcie, którego nam udzielał. Zalecenia zawarte w naszej książce opierają się nie tylko na badaniach, doświadczeniu klinicznym i wiedzy specjalistycznej, lecz także na praktyczności i opłacalności. Niemniej jednak to, co jest skuteczne dzisiaj, może być ulepszone jutro. Nauka pobudza ciekawość i skłania nas do kwestionowania istniejących przekonań. Dlatego też, poza dostarczeniem podręcznika dla lekarzy weterynarii, studentów weterynarii, rezydentów i entuzjastów endokrynologii, pragniemy także, aby nasza książka służyła jako inspiracja i przypominała czytelnikom o zachowaniu otwartego umysłu.

Sara Galac

Federico Fracassi

Przedmowa

„O”! Jesteś lekarzem weterynarii? Zawsze chciałam lub chciałem nim być (albo moja siostra lub córka, albo mój brat lub syn…”. Każdy z nas, najpierw studiując medycynę weterynaryjną, a później jako lekarz weterynarii, często słyszy takie komentarze. Uzyskanie tytułu lekarza weterynarii i pomaganie bezbronnym psom i kotom osobom spoza naszej profesji wydaje się wspaniałą karierą. Lekarze weterynarii powinni być szczęśliwi i usatysfakcjonowani w wybranym przez siebie zawodzie, ponieważ mogą zarabiać na życie, opiekując się ukochanymi zwierzętami. Droga do tej satysfakcji i szczęścia dla lekarzy weterynarii nigdy nie wydaje się jednak oczywista, prosta ani równa. W latach 50. XX w. nastąpił gwałtowny wzrost popularności psów jako zwierząt towarzyszących i liczby lekarzy weterynarii, którzy opiekowali się wyłącznie zwierzętami domowymi. Wkrótce potem wzrosła popularność kotów. Obecnie więcej psów i kotów uważa się za „członków rodziny” niż w dowolnym momencie historii ludzkości, a ich właściciele chcą chronić swoich ulubieńców przed chorobami lub leczyć ich wszelkie przypadłości. Dziś jest więcej lekarzy weterynarzy, którzy zajmują się psami i kotami, niż kiedykolwiek w przeszłości. Medycyna weterynaryjna rozwinęła się w niezwykły sposób, aby sprostać stale rosnącym oczekiwaniom i wymaganiom właścicieli psów i kotów w zakresie opieki medycznej. Niektórzy właściciele stają się przygnębieni, kiedy dowiadują się o diagnozie, rokowaniu, leczeniu czy też kosztach opieki nad chorym zwierzęciem. Te emocje są często skierowane do „posłańca” złych wiadomości, czyli lekarza weterynarii. Może on z kolei nie doceniać swojej wiedzy i czuć się niekompetentnym. Jednym z powodów takiego przekonania jest uświadomienie sobie, że niemożliwe jest, aby ktokolwiek zajmujący się praktyką ogólną był ekspertem i dysponował najnowszą wiedzą o wszystkich problemach psów i kotów, które spotyka się każdego dnia, tygodnia lub miesiąca – od ortopedii po onkologię, od wakcynologii po dermatologię, od okulistyki po kardiologię. Także specjalista medycyny wewnętrznej nie może być ekspertem zaznajomionym na bieżąco ze wszystkimi problemami, z którymi się spotyka, od endokrynologii po gastroenterologię lub od chorób układu oddechowego po przewlekłą chorobę nerek. Ponadto oczywiste jest, że koty nie są małymi psami. Postrzegane „niedobory wiedzy” mogą powodować, że lekarzom weterynarii wydaje się, że nie spełniają oczekiwań swoich klientów.

Podręczniki medycyny wewnętrznej z tej nowej serii zapewniają jedno podejście diagnostyczne umożliwiające czerpanie przyjemności z praktyki weterynaryjnej. Zachęcamy lekarzy weterynarii do rozwijania wiedzy specjalistycznej w jednej dziedzinie. Skupiając się na jednym układzie narządów u psów lub kotów i studiując go, można zdobyć większą wiedzę i umiejętności, a co za tym idzie, zyskać większą pewność siebie. Każda książka z tej serii kieruje nas jasną ścieżką do poznania aktualnych opinii na temat patofizjologii, rozpoznawania, leczenia, rokowania i kosztów związanych z chorobami obejmującymi jeden układ narządów u jednego gatunku. Pewność siebie zdobyta w wąskim obszarze wiedzy może być wyczuwalna przez właścicieli oddanych swoim zwierzętom. Ponadto pewność siebie w jednej dziedzinie medycyny wewnętrznej jest również podstawą śmiałości w podzieleniu się ograniczeniami: „Jestem niezwykle pewny siebie w diagnostyce i leczeniu niektórych chorób, ale brakuje mi takiego poziomu wiedzy specjalistycznej we wszystkich innych schorzeniach”.

Książki z tej serii zostały opracowane, aby pomóc w budowaniu specjalistycznej wiedzy dotyczącej jednego układu narządów u psa lub kota. Każda książka jest redagowana przez jednego lub dwóch wybitnych specjalistów cieszących się międzynarodowym uznaniem. Każdy redaktor miał za zadanie opracowanie tekstu, który zawiera wszystkie informacje, które można znaleźć w ogólnych podręcznikach medycyny wewnętrznej, ale z dużo bardziej dogłębnym omówieniem każdego schorzenia. Początkowe rozdziały każdej książki skupiają się na diagnostyce różnicowej obaw właścicieli, wynikach badań fizykalnych, laboratoryjnych oraz obrazowych. Są one doskonałą pomocą dla studentów, którzy zaczynają stosować swoją podstawową wiedzę w przypadkach klinicznych. Rozdziały te zapewniają również szybki przegląd informacji doświadczonym lekarzom praktykom i specjalistom. Każdy rozdział zawiera co najmniej jeden algorytm zaprojektowany tak, aby przeprowadzić czytelnika od niejasnych obaw właściciela, wyników badania fizykalnego lub nieprawidłowości w wynikach badań laboratoryjnych do konkretnego rozpoznania z instrukcjami krok po kroku. „Część techniczna” w każdym podręczniku pozwala na opanowanie obecnie stosowanych procedur, a większość z nich została wzbogacona materiałami filmowymi. Szczegółowe rozdziały dotyczące znanych chorób stanowią 70–80% treści każdej z pozycji tej serii wydawniczej. Redaktorzy zapewnili większą liczbę rozdziałów, większą liczbę ekspertów i bardziej pogłębioną wiedzę dotyczącą każdego układu narządów niż jakikolwiek podręcznik ogólny. Poziom wiarygodności przedstawionych treści jest wyższy, niż zapewniany przez wszelkie strony internetowe. Każda z tych książek może poprowadzić czytelnika przez bardziej kompletną wędrówkę do zrozumienia opisywanych zagadnień, niż umożliwiają to jakiekolwiek inne źródła z dziedziny medycyny weterynaryjnej.

Edward Feldman

Federico Fracassi