Identyfikacja koni

Hodowla i użytkowanie koni wymagają niezawodnych metod identyfikacji osobników. Prawidłowe ustalenie tożsamości konia jest ważne z wielu powodów. Umożliwia prowadzenie hodowli, pozwala

zapobiec nadużyciom przy obrocie końmi, ubezpieczaniu ich, użytkowaniu na wyścigach, zawodach czy różnego rodzaju pokazach i wystawach. Konieczne jest również w związku z opieką weterynaryjną – leczeniem, szczepieniami ochronnymi, wystawianiem zaświadczeń zdrowotnych, przestrzeganiem kwarantanny itp.

W drugim wydaniu książki „Identyfiacja koni” opisano rozwój wiedzy na temat dziedziczenia umaszczeń, a także zmiany w przepisach prawnych. Publikacja, znieniona uzupełniona o nowe informacje oraz skorowidz usprawniający wyszukiwanie, przeznaczona jest nie tylko dla studentów czy hodowców, ale również dla szerokiego grona użytkowników koni zainteresowanych tematem.

Od autora - II wydanie

W 2018 roku Polski Związek Hodowców Koni wprowadził jako obowiązującą nową instrukcję sporządzania opisu słownego i graficznego koniowatych - Identyfikacja koni i osłów - w której zostały wykorzystane treści zawarte m.in. w pierwszym wydaniu podręcznika Identyfikacja koni. Zarówno studenci, inspektorzy, jak i hodowcy często zwracali się do mnie z sugestią wznowienia książki. Od jej pierwszego wydania minęły 23 lata, w czasie których wiedza na temat dziedziczenia umaszczeń znacznie się rozwinęła, a nowe metody identyfikacji stały się bardziej dostępne. Stąd konieczne były pewne zmiany i uzupełnienia. Rozdział na temat obowiązujących ustaw i rozporządzeń dotyczących systemu identyfikacji i rejestracji koniowatych został radykalnie skrócony z uwagi na coraz to nowsze przepisy płynące głównie z Unii Europejskiej. W konsekwencji uaktualnień zmienił się rozdział „Literatura uzupełniająca". Został także dodany skorowidz. Chciałabym, by podręcznik umożliwił poszerzenie zainteresowań oraz pomógł studentom, hodowcom i użytkownikom koni w praktycznej identyfikacji tych zwierząt.

W podziękowaniach, oprócz osobom wymienionym w pierwszym wydaniu, pragnę wyrazić moją wdzięczność mgr Joannie Szulowskiej oraz mgr Agnieszce Pielak za pomoc w odpowiedzi na moje wątpliwości głównie dotyczące praktyk stosowanych przez PZHK przy opisie źrebiąt. Dziękuję wszystkim, którzy udostępnili bądź pomogli w pozyskaniu nowych zdjęć koni, w szczególności: Agnieszce Kłobuchowskiej, mgr Katarzynie Wiszowaty, profi D. Philipowi Sponenbergowi oraz Renacie Janeczek. Miło mi podziękować wielu moim studentom, którzy wykonując prace dyplomowe, przeprowadzili badania (niektóre później zostały opublikowane) wzbogacające wiedzę na temat identyfikacji koni i pozwalające na uzupełnienie tego wydania podręcznika.

Od autora - I wydanie (tekst niezmieniony)

Zarówno hodowla, jak i użytkowanie koni wymagają niezawodnych metod identyfikacji osobników. Dotąd przyjęty w Polsce najprostszy sposób ustalania tożsamości koni na podstawie rodzaju umaszczenia i występowania odmian nie jest dokładny, a klasyfikacja maści okazuje się niezgodna z dzisiejszą wiedzą genetyczną. Opracowanie nowoczesnych metod identyfikacji umożliwił zachodzący w ostatnich latach gwałtowny rozwój nauki o dziedziczeniu maści koni, markerach genetycznych oraz postęp w technikach znakowania zwierząt. Niektóre współcześnie powstające metody identyfikacji opierające się na badaniu markerów genetycznych zostały tu omówione skrótowo. Zdaję sobie sprawę, że Czytelnik nie będzie miał na ogół dostępu do stosunkowo niewielu laboratoriów zajmujących się tym problemem, chodzi jednak o to, by dzięki tej książce mógł zrozumieć i umieć zastosować wyniki ich analiz.

Podręcznik przeznaczony jest głównie dla studentów specjalności hodowla koni i jeździectwo. W krajowej literaturze nie ma podobnej pozycji, a wiele poruszanych tematów jest zupełnie nieznanych. Nieliczne opracowania zagraniczne na ogół nie traktują identyfikacji koni w sposób całościowy, a ponadto nie zostały dotąd wydane na polskim rynku. Mam zatem nadzieję, że podręcznik zainteresuje wiele osób związanych z hodowlą i użytkowaniem koni.

Pragnę w tym miejscu gorąco podziękować wszystkim, którzy w sposób bezpośredni lub pośredni pomogli mi w pracy nad książką, a przede wszystkim prof. dr. hab. dr. h.c. Ewaldowi Sasimowskiemu, prof. dr. hab. Antoniemu Brodackiemu, Annę Phaff Ussing Ph. D. (Dania), dr. hab. Ryszardowi Kolstrungowi, dr. Zbigniewowi Jaworskiemu, dr. Annie Nogaj, mgr. Jackowi Kozikowi. Niech zechcą przyjąć też gorące podziękowania za cenne wyjaśnienia, pomoc w wykonywaniu zdjęć bądź udostępnienie fotografii: Henriette Smit-Arriens (Niemcy), Thorvaldur Arnason Ph.D. (Szwecja), Tor Nestaas (Norwegia), Knud Bonke Pedersen i Lis Diemer, Jorgen Skjodt i Lena Jacobsen, Gunnar Jonsson, Lars Hem Simonsen (Dania), Victoria Varley, Patti Coker (USA), prof. dr Mirosław Pięta, dr Michał Pluta, prof dr hab. Krystyna Chmiel oraz mgr Agnieszka Bruśniak. Dziękuję też wielu nie wymienionym tu osobom i moim przyjaciołom, bez pomocy których książka byłaby znacznie uboższa.

Spis treści

Od autora - I wydanie (tekst niezmieniony) 

Od autora - II wydanie 

METODY IDENTYFIKACJI 

CECHY ZEWNĘTRZNE 

Umaszczenie i okrywa włosowa 

Pigment i jego powstawanie 

Klasyfikacja i opis umaszczeń 

Maści zasadnicze 

Maści podstawowe 

Maści rozjaśnione 

Maści rozjaśnione kremowe 

Maść rozjaśniona perłowa 

Maści rozjaśnione bułane 

Maści rozjaśnione kremowobułane 

Maści rozjaśnione srebrne

Maści rozjaśnione szampańskie 

Maść rozjaśniona pieczarkowa 

Maści - wzory białej sierści 

Wzory pojedynczych białych włosów 

Wzory białych plam 

Połączenia wzorów białej sierści 

Wzór jednolicie biały

Struktura umaszczenia ras koni hodowanych w Polsce 

Dodatkowe cechy umaszczenia i okrywy włosowej 

Odmiany 

Znaki szczególne związane z odmianami 

Inne rodzaje plam 

Wicherki 

Inne cechy okrywy włosowej 

Zmiany i różnice w kolorze umaszczenia oraz strukturze okrywy włosowej 

Różnice w barwie sierści między niektórymi maściami i odcieniami 

Zmiany zachodzące z wiekiem 

Zmiany uzależnione od stanu fizjologicznego konia 

Wpływ warunków środowiska 

Związek rodzaju umaszczenia z innymi cechami konia 

Oznaki 

Kasztany 

Wiek 

Określanie wieku na podstawie wyglądu ogólnego 

Określanie wieku na podstawie wyglądu uzębienia 

Fotografowanie koni 

Znakowanie 

Metody tradycyjne 

Metoda elektroniczna 

DZIEDZICZENIE UMASZCZENIA 

Podstawowe terminy genetyczne 

Dziedziczenie rodzaju umaszczenia 

Uwarunkowanie maści podstawowych 

Uwarunkowanie maści rozjaśnionych 

Uwarunkowanie wzorów białej sierści 

Zestawienie genotypów warunkujących maści i lokalizacja genów 

Dziedziczenie odmian 

Dziedziczenie pręgowania 

Dziedziczenie innych cech umaszczenia i okrywy włosowej 

Przewidywanie maści potomstwa oraz określanie genotypu maści

MARKERY GENETYCZNE 

Markery DNA 

Mikrosatelity 

Minisatelity i SNPs 

Markery krwi 

Antygeny erytrocytarne 

Polimorficzne białka i enzymy krwi 

Test tożsamości i pochodzenia na podstawie markerów krwi 

BADANIA GENETYCZNE KONI W POLSCE

Pobieranie włosów

Pobieranie krwi 

PRAKTYCZNY OPIS IDENTYFIKACYJNY KONIA

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA

SKOROWIDZ

Informacje o bezpieczeństwie produktu Informacje o producencie