Jadalny las

Wyobraźcie sobie zalesiony ogród, po którym będziecie się przechadzać podczas zbierania owoców niezależnie od pory roku. Miejsce, w którym będziecie zrywać kiwi i fasolę z pędów owiniętych wokół gałęzi gruszy albo truskawki dojrzewające pod gronami porzeczki, albo sałatę rosnącą pod owocami świdośliwy… To wszystko jest w zasięgu ręki tych, którzy zaangażują się w projekt jadalnego lasu.

Opierając się na doświadczeniu nabywanym we Francji, Damien Dekarz daje nie tylko instrukcje, lecz także wiele przykładów, które umożliwiają stworzenie własnego ogrodu leśnego. Dzięki tej książce, opatrzonej licznymi zdjęciami i pięknymi rysunkami, będziecie mogli stworzyć miejsce obfitości zachowujące różnorodność biologiczną.

Nie będziecie mieli potrzeby stosowania insektycydów, herbicydów czy fungicydów, aby uzyskać obfite plony. Autor zamieszcza wiele prostych, praktycznych i przystępnie opisanych informacji na temat szczepienia, cięcia, zapylania, sadzenia i wszelkich innych zabiegów, które zapewnią wam sukces w realizacji projektu.

Opis ponad 230 roślin użytkowych, uprawy grzybów oraz chowu zwierząt umożliwi wam uzyskanie ogromnej różnorodności produktów spożywczych.

Autor jest twórcą kanału na YouTube ,„Permakultura, agroekologia itd.”

Damien Dekarz

Dzieciństwo spędził na obserwowaniu przyrody, a więc także i francuskich lasów. Później wiele podróżował i obserwował różne biotopy, jak na przykład las amazoński, który stał się dla niego źródłem inspiracji. W 2009 roku posadził w Var swój pierwszy prawdziwy jadalny las – stało się to przed przystąpieniem do sadzenia drzew na potrzeby innych projektów. Jego niezwykłe ogrody są regularnie odwiedzane, a eksperymenty w dziedzinie permakultury i agroekologii, dzięki filmom zamieszczanym przez niego w Internecie, śledzi kilkaset tysięcy ogrodników.

Wprowadzenie             

Człowiek to osobliwe stworzenie          

Co to jest jadalny las?  

Po co ta książka?         

Moje ogrody jako przykłady     

Jadalne lasy    

Część I: Dlaczego warto założyć jadalny las     

Zainspiruj się przyrodą

Wytwarzanie własnej żywności  Odtwarzanie ekosystemów

Kilka różnic między lasem jadalnym a rolnictwem przemysłowym

Drzewo, ten niezwykły byt

Część II: Zakładamy jadalny las           

Projektowanie  

Gleba  

Mikoryza         

Rośliny wiążące azot

Ściółkowanie   

Siedem warstw roślinnych        

Światło i cień   

Obrzeża lasu   

Pnącza

Część III: Szczepienie, cięcie   

Szczepienie     

Cięcie i brak cięcia       

Formy drzew owocowych

Ogławianie

Chop and drop

Część IV: Projektujemy swoją działką   

Zaczynamy od łąki       

Zaczynamy od rosnących drzew lub dzikiego lasu

Zaczynamy od sadu

Ogród warzywny i zboża

Żywopłot

Połączenia z ogrodem

Jak posadzić drzewo?  

Kiedy sadzić?

Podlewanie      

Część V: Poznajemy, wybieramy i rozmnażamy rośliny

Zapylanie drzew owocowych

Rozmnażanie roślin

Rośliny jadalne

Choroby

Ochrona przed „szkodnikami”   

Część VI: Rośliny do jadalnego lasu

Wieloletnie rośliny wiążące azot z powietrza

Jadalne pnącza Warzywa wieloletnie

Świeże plony przez cały rok

Jabłka

Część VII: Różnorodność w jadalnym lesie - zwierzęta i grzyby

Chów zwierząt w lesie

Pszczoły

Uprawa grzybów          

Zakończenie    

Bibliografia      

Adresy szkółek

Linki do Internetu

Co to jest jadalny las?

Jadalny las to model agroleśnictwa podobny do lasu dziko rosnącego. Jest znany pod wieloma nazwami. Niektórzy wolą: „ogród leśny”, „las owocowy”, „las karmiący”, „sad wielopiętrowy” itd. Wszystkie te określenia są bliskoznaczne i będę je w tej książce stosował zamiennie.

Najczęściej jednak używam nazwy „jadalny las”. Dlaczego? Lasy dziko rosnące są źródłem inspiracji tego sposobu uprawy i to one stanowią dla mnie punkt wyjścia. We Francji i na większości obszarów znajdujących się w strefie klimatu umiarkowanego przyroda dąży do osiągnięcia stadium lasu, który uważam za system najbardziej odporny i wartościowy. Słowo „jadalny” oznacza, że wśród wielu korzyści, których las dostarcza człowiekowi (dowiemy się o nich później), jest także produkcja żywności. W nazwie „ogród leśny” brakuje tego, co wydaje mi się najważniejsze.

Pisząc, że przyroda dąży do stania się lasem, mam na myśli to, że jeśli pozostawi się działkę bez ingerencji człowieka, to po 20 latach, bez żadnego wysiłku z naszej strony, na tym kawałku ziemi będzie rósł młody las. Dodam, że niezależnie od wielkości działki zawsze będzie to ten sam model, który pojawia się samoistnie i jest dostosowany do lokalnych warunków klimatycznych (temperatury, nasłonecznienia, opadów, kierunku i siły wiatru), glebowych (żyzności, wilgotności), topograficznych (ukształtowania terenu) oraz czynników biologicznych (aktywności zwierząt). Przyroda nie dba o wirtualne granice naszych planów katastralnych. Jest więc możliwe założenie lasu nawet na małym skrawku ziemi. W lesie naturalnym znajdziemy drzewa różnej wielkości, krzewy, grzyby i pnącza. A zatem w jadalnym lesie winorośl może się piąć po jabłoni rosnącej obok leszczyny, maliny, truskawki i boczniaków. W tej książce proponuję typ produkcji żywności, który wykorzystuje naturalny pęd natury, wprowadzając jednocześnie drzewa i inne rośliny jadalne. Pokażę, że możliwe jest również dodanie do niego zwierząt i grzybów.

Podsumowując: dla mnie jadalny las to sposób produkcji żywności we współpracy z przyrodą.

Po co ta książka?

Napisanie tej książki było dla mnie oczywiste. Jestem miłośnikiem drzew i spędzam życie na ich sadzeniu. Próbuję stworzyć wokół siebie jadalny las i chciałbym, żeby takich ludzi jak ja było coraz więcej.

Uważam, że lasy mogą rozwiązać wiele współczesnych problemów ludzkości Pobierając dwutlenek węgla (CO2) z powietrza, magazynują zawarty w nim węgiel, pozwalają na zachowanie bioróżnorodności, urozmaicają krajobrazy itd (patrz: „Zastosowanie drzew i korzyści, jakie one dają”, s. 35).

Ponadto ten sposób uprawy pozwala produkować duże ilości owoców, liści jadalnych korzeni, a także drewna do budownictwa i ogrzewania, przy minimalnym nakładzie środków. Lasy są zdolne do tworzenia bez naszej ingerencji żyznej gleby, bo z roku na rok polepszają jej właściwości.

Istnieje wiele książek na temat ogrodnictwa, warzywnictwa, pielęgnowania drzew, które uważam za bardzo przydatne. Należy do nich także publikacja mojego autorstwa Permakultura w ogrodzie miesiąc po miesiącu. Natomiast bardzo mało jest książek poświęconych jadalnym lasom - prawdopodobnie dlatego że brakuje konkretnych przykładów takich upraw. Dlatego jestem szczęśliwy’ że mogę się podzielić doświadczeniami i wiedzą na ten pasjonujący temat

Ta książka jest zaproszeniem do naśladowania przyrody. Oprócz porad, które możecie przeczytać lub usłyszeć, proponuję obserwować naturę i czerpać z niej inspiracje. Według mnie bowiem oferuje ona optymalne rozwiązania. Najlepsze miejsce do czytania tej książki znajduje się bez wątpienia w sercu zielonego lasu.

Chciałbym, abyście przyjęli tę książkę jako promyk nadziei w czasie postępującej degradacji środowiska.

Łatwo jest popaść w desperację z powodu stanu naszej planety i bioróżnorodności. Kapitalistyczny styl życia nie przynosi nam tylko szczęścia. Po zaangażowaniu się w projekt ogrodu leśnego, nie trzeba długo czekać, aby stwierdzić, że gleba w naszym ogrodzie poprawia się, bioróżnorodność wypełnia najbliższe otoczenie, a nasza produkcja jest z roku na rok coraz lepsza. Wielkość działki nie jest istotna. Ważne są metody naturalne.

Ideą tej książki jest zaproponowanie różnych modeli upraw, by każdy mógł wybrać to, co mu najbardziej odpowiada. Nie proponuję tworzenia wyłącznie ogrodów podobnych do lasów, gdzie wszystkie rośliny są gęsto ze sobą splecione. Poprzez tę książkę pragnę przede wszystkim sprawić, aby czytelnik zapragnął sadzić drzewa i inne rośliny jadalne, żeby ponownie zalesić środowisko. W tekście, na fotografiach i rysunkach, znajdziecie propozycje uprawy na małych działkach miejskich, jak również dużych działkach na terenach wiejskich. Będziecie mogli wybrać, w zależności od waszych upodobań, między uprawami dobrze zorganizowanymi i bardziej swobodnymi. Możecie zdecydować się na dzikie rośliny i zwierzęta lub rozważyć hodowlę zwierząt gospodarskich i uprawiać gatunki egzotyczne. Tak naprawdę bowiem każdy las jest wyjątkowy i podobny do swego twórcy. Tak jak każdy z nas ma wiele twarzy, tak poszczególne strefy w każdym ogrodzie będą się od siebie różnić. Popieram różnorodność projektów i próbuję zachować otwartość i ciekawość wobec oryginalnych pomysłów.