Biomechanika jeźdźca

Niniejsza książka to jeden ze sposobów, w jaki autorka dzieli się wiedzą o biomechanice jeźdźca. Czytając, słysząc, widząc i robiąc maksymalizujemy naszą zdolność uczenia się, a wiedzę teoretyczną łatwiej przełożyć na umiejętności praktyczne.

Zawiera materiał, pozwalający nauczyć się sposobów dotarcia do własnej sieci powięzi i odzyskania jej równowagi, a także stabilizacji. Może to w znaczący sposób zwiększyć poziom naszych umiejętności i czucia.

Biomechanika jeźdźca zaczyna się od objaśnienia pojęcia powięzi – „Calineczki tkanek ciała”. Do niedawna ignorowana przez świat nauki, powięź postrzegano jedynie jako materiał opakowujący ciało. Jednakże w wyniku badań okazało się, że powieź łączy mięśnie, tworząc z nich łańcuchy funkcjonalne.

Badania dowiodły także, że system powięzi konia bardzo przypomina nasz, ludzki: występują tam także „linie pociągnięć” wpływające na posturę, możliwość i charakter wykonywanych ruchów oraz stabilizację ciała. Problemy dobrego dosiadu i jeździectwa ulegają powiększeniu w sytuacji, gdy występują nierównowagi pomiędzy „odciągami” powięziowymi jeźdźca i/lub konia. Wiemy, że nierównowagi u któregokolwiek z partnerów mogą doprowadzić do utraty równowagi u drugiego z nich. Równowaga natomiast jednego pomaga odzyskać ją drugiemu.

Jeźdźcy utalentowani wykorzystują swoje dobrze zrównoważone odciągi do ustabilizowania siebie i przywrócenia równowagi koniowi. Ponadto więcej „czują”, gdyż powięź zawiera dużo więcej organów czuciowych niż mięśnie. Organy te rejestrują siły ciągnące w danym obszarze ciała. W ten sposób napięta sieć powięzi staje się niewyczerpanym źródłem siły i czucia. Dla większości z nas ten stan jest z początku nieosiągalny, gdyż mamy zbyt słabo napiętą sieć powięzi. Nieważne, jak bardzo chcielibyśmy stać się bardziej spokojnymi i skutecznymi jeźdźcami, wciąż tylko podskakujemy w siodle w rytm ruchu konia.

Ta książka zawiera materiał, pozwalający nauczyć się sposobów dotarcia do własnej sieci powięzi i odzyskania jej równowagi, a także stabilizacji. Może to w znaczący sposób zwiększyć poziom naszych umiejętności i czucia.

Biomechanika jeźdźca zaczyna od „obudowy zewnętrznej” ciała. Niezależnie od tego, czy pochylamy się, odchylamy, zaokrąglamy plecy czy je przeprostowujemy – nasze nawyki odzwierciedlają nierównowagi powięzi (podobnie jak utrudniona jazda po kole w jednym kierunku). Ćwiczenia praktyczne i liczne ilustracje pokazują, w jaki sposób zrównoważyć przód i tył ciała oraz jego prawą i lewą stronę. Wykonując te ćwiczenia nabywamy umiejętności, pozwalające od razu zająć się podobnymi nierównowagami w ciele konia. Dalej Mary wyjaśnia, w jaki sposób skuteczne przenoszenie sił w sieci powięzi umożliwia jeźdźcom wypchnięcie rąk do przodu, hamując w nich pokusę ciągnięcia za wodze. Kolejne rozdziały pokazują jak, przy pomocy owijających ciało taśm powięziowych, zająć się skręceniami ciał konia i jeźdźca. Wreszcie, przyglądając się centrum obu partnerów, możemy zobaczyć, jak głębokie może być ich wzajemne połączenie.

Spis treści

Sieć powięzi i czucie

Powięź

Wprowadzenie do ciała zbudowanego z powięzi

Płachty, pasy, taśmy i torebki

Powięź konia i jeźdźca

Integralność napięcia (tensegracja) – równoważenie pchania i ciągnięcia

Sprężystość i nawodnienie

Zaryglowanie w skróceniu i w wydłużeniu

Dwa spojrzenia na trening

Typy powięzi

Przenoszenie sił w strukturach mięśniowo-powięziowych

Czucie

Uczenie się i czucie

Świadoma kompetencja

Co się dzieje w ciele-umyśle, gdy rozwijamy czucie?

Połączenie powięziowe

Przód, tył i boki – opakowanie zewnętrzne

Przednie i tylne taśmy jeźdźca

Stabilizacja czy rozluźnienie?

Równowaga przód-tył

Taśma powierzchniowa tylna (TPT)

Taśma powierzchniowa przednia (TPP)

Taśmy powierzchniowe boczna i tylna oraz kręgosłup w pozycji neutralnej

Jak zrównoważyć TPT i TPP: w poszukiwaniu kręgosłupa w pozycji neutralnej

Oddychanie i osadzanie się – wprowadzenie do istoty centrum (rdzenia)

W jaki sposób różni jeźdźcy mogą odnaleźć kręgosłup w pozycji neutralnej

Jeźdźcy z plecami przeprostowanymi

Jeźdźcy z plecami zaokrąglonymi

Kontrola i wzmacnianie kręgosłupa w pozycji neutralnej

TPT i TPP w udach i łydkach

Wydłużamy TPP i skracamy TPT

Wydłużamy TPT i skracamy TPP

Palce i ścięgna

TPP i TPT konia i ich implikacje jeździeckie

Przeprost u konia i jeźdźca

Mechanizm kłusa anglezowanego – trening balistyczny konia i jeźdźca

Dorównanie siłom wypychającym podczas kłusa anglezowanego

Taśmy boczne jeźdźca i konia – system stabilizacji pośredniej i zewnętrznej

Taśmy boczne jeźdźca

Taśmy boczne konia

Klatka piersiowa i tylne kończyny

Giętkie części ciała

Interakcje pomiędzy jeźdźcem i koniem

Zgięcia boczne i balony na ogrzane powietrze

Czyj to problem?

Poznajmy swego wroga!

„Wąskość” w udach i kościach kulszowych

Przezwyciężanie odruchów pierwotnych

Ćwiczenie z „deskami”, wspomagające system stabilizacji pośredniej

Rozwiązywanie problemu wygięcia C przy pomocy systemu stabilizacji zewnętrznej

Wpływanie na konia, który wypada na kole

Gdy koń wpada lub chce iść prosto

Taśmy boczne w nogach

Przydatne ćwiczenie z ziemi

Podwójne linie ciągłe w zarysie

Taśmy funkcjonalne i taśmy kończyn przednich – wypychanie rąk do przodu

Taśmy funkcjonalne (TF)

Praca z taśmami funkcjonalnymi

Ćwiczenia poprawiające z ziemi

Wyczucie czasu taśm funkcjonalnych

Wyśrodkowanie skrzyżowań

Taśmy funkcjonalne w nogach

Taśmy funkcjonalne konia

Kilka eksperymentów myślowych z taśmami funkcjonalnymi konia

Taśmy kończyn górnych (piersiowych)

Taśmy kończyn przednich człowieka

Złe zachowanie ramion i dłoni

Porządkowanie nadgarstków i łokci

Dorównanie siłom, pchanie rękami

Bierny opór

Krótkie wodze i mankiety

Skala kontaktu

Skracanie wodzy

Gdy koń powoduje, że wodze zwisają

Gdy koń chce wydłużyć szyję

Gdy koń ciągnie

Wizualizowanie wodzy jako prętów

Taśmy kończyn przednich u konia

Lateralizacja

Pozycja podczas pasienia się i jej wpływ na asymetrię

Minimalizowanie asymetrii

Skręty, zakręty i o co naprawdę chodzi z mięśniami głębokimi (centrum)

Taśmy spiralne

Wprowadzenie do taśm spiralnych

Ściskamy tubkę pasty do zębów

Zgięcia i przesunięcia boczne

Skrzyżowanie górne – ułatwienia dla niesienia głowy

Skrzyżowanie na brzuchu

Cięższa kość kulszowa

Problem 2.0

Taśmy spiralne w nogach

Skrzyżowanie krzyżowo-biodrowe

Taśmy spiralne konia

I wreszcie…

Po spirali dookoła, czy nie?

Pręty zbrojeniowe

Ustępowanie od łydki i łopatką do wewnątrz

Taśma głęboka przednia

Wprowadzenie do taśma głębokiej przedniej jeźdźca

Taśma głęboka przednia od palców do przepony

Podwinięte palce i trzęsące się łydki

Uda

Równowaga pomiędzy wewnętrzną i zewnętrzną stroną uda

Trzy cząstki pomarańczy w udzie

Pachwiny

Dno miednicy

Mięśnie lędźwiowe – mięśnie głębokie tułowia

Funkcjonujące i upośledzone mięśnie lędźwiowe

Dwie drogi mięśni „lokalnych”

Mięsień czworoboczny lędźwi

Nierozwiązywalne problemy środkowej części pleców i bioder

Przepona jako dwa kwadraty

TGP nad przeponą

Łączniki i rozpórki

Wachlarz mięśni

TGP konia

Centrum do centrum

Połączenie z mięśniami lędźwiowymi konia

Pierścień mięśni i mięsień długi szyi

Bieżnia mechaniczna

Zakończenie. Jeździectwo jako projekt długoterminowy

Słownik – taśmy

Zakochałem się w mojej przyszłej żonie, gdy patrzyłem jak cwałuje na swym koniu Dakocie po plaży w Maine, gdzie mieszkam. Stanowili jedność, dostrzegłem w tym magię. Choć rozwijałem już w tym czasie teorię taśm powięzi, nie patrzyłem na nich przez pryzmat biomechaniki. To była czysta miłość: pomiędzy nią i jej koniem, i wkrótce – pomiędzy mną i moją żoną. Wydawało mi się, że podczas jazdy robi wszystko intuicyjnie, a jako osobie niejeżdżącej trudno mi było wyobrazić sobie, jak można rozłożyć jej umiejętności przy pomocy analizy naukowej.

Mary Wanless poznałem, gdy prowadziła szkolenie jeździeckie na ujeżdżalni w Anglii nieopodal miejsca, w którym ja prowadziłem swoje szkolenie. To właśnie tam, choć wiele lat później, zdałem sobie sprawę z tego, jak bardzo się myliłem. Oczywiście czystą miłością była część tego, co obserwowałem pomiędzy moją żoną i Dakotą i nie podejmuję się znaleźć lepszych słów do opisu ich relacji. Ale oto widzę Mary, bez wątpienia mistrzynię w swej dziedzinie, która rozbiera „jedność z koniem” na elementy składowe i posługuje się w tym celu moimi „mapami”. To dopiero objawienie!

Miłość pozostaje tajemnicą dla poetów i mistyków, lecz książka którą trzymasz w rękach wyjaśnia tajemnicę stawania się z koniem jednością. Wiele lat doświadczeń i obserwacji Mary w pracy z jeźdźcami na każdym poziomie zaawansowania – od początkujących do uczestników olimpiad – zostało zebranych w tę piękną, praktyczną i całościowo ujmującą temat książkę, skierowaną do jeźdźców chcących doświadczyć tego połączenia, tej miłości pomiędzy człowiekiem i zwierzęciem.

Sposób poruszania się zwierząt – a ludzie są zwierzętami – nie stanowi takiej tajemnicy jak miłość, lecz współczesne wyjaśnienia dostarczane przez naukę – że poszczególne mięśnie pracują dzięki ścięgnom, poruszając stawami, których zakres ruchomości ogranicza kształt kości i właściwości więzadeł – w oczywisty sposób nie wyczerpują tematu. Rzeczywista dynamika ruchu podczas jazdy konnej, podobnie jak podczas wykonywania każdego innego złożonego ruchu, wymaga nowoczesnego podejścia wykraczającego poza pojęcia dźwigni i wektorów zasad dynamiki Newtona. Stworzyłem mapę taśm anatomicznych i meridianów mięśniowo-powięziowych, by tajemnicę połączenia równowagi i płynności ruchu ciała przybliżyć analizie naukowej, uzupełniając ją o bardziej relatywistyczne rozumienie pochodzenia ruchu i jego przekształcania.

Takie rozumienie wymaga poświęcenia nieco uwagi rzadko wspominanej tkance łącznej, będącej jednym z budulców ciała – powięzi. Dopiero widząc, w jaki sposób mięśnie pracują jako organy połączone siatką powięzi, możemy na nowo zrozumieć, jak płynnie współpracują mięśniowi agoniści, antagoniści i synergiści, by wytworzyć (lub nie – jak w moim przypadku, kiedy próbowałem nauczyć się jazdy konnej) skoordynowany ruch niezbędny, by kierować koniem.

W połączeniu z pracami duńskich lekarzy weterynarii Vibeke Sødring Elbrønd i Rikke Schultz, przywoływanych w niniejszej książce, które rozciągnęły teorię połączeń mięśniowo-powięziowych na anatomię konia, Mary w ciekawy sposób połączyła anatomię jeźdźca z anatomią konia. Stworzyła w ten sposób teorię przypisującą wiele rzekomych „błędów” koni błędom biomechaniki jeźdźca. W niniejszej książce szczegółowo opisuje sposoby, które umożliwią jeźdźcowi osiągnięcie jedności z koniem oraz poprawę błędów w ruchu jednego i drugiego.

Czerpię osobistą satysfakcję, widząc w jak wspaniały, praktyczny i precyzyjny sposób teoria taśm anatomicznych została wprowadzona w obszary, w które nawet nie marzyłem się zapuszczać. To także zawodowa przyjemność, gdy wiele lat sumiennej i wymagającej dokładności pracy Mary przybiera formę niniejszej książki, dzięki czemu wiele osób może doświadczyć „jedności”, leżącej u podstaw sztuki, nauki i umiejętności dobrej jazdy konnej.

Thomas Myers

autor Taśm anatomicznych

Clarks Cove, Maine