Kalafior i brokuł - zeszyt uprawowy

Kalafior i brokuł - warzywa z potencjałem

Kapustne stanowią jedną z najstarszych grup warzyw wykorzystywanych przez człowieka. Kalafior znany już w starożytności, wykorzystywany był w Egipcie, Grecji i Cesarstwie Rzymskim. Wzmianki historyczne świadczą, że to nie Bona Sforza sprowadziła do Polski to warzywo. Znane było już bowiem na dworze Władysława Jagiełły. Ekspansja tego gatunku w Europie rozpoczęła się od XVI w. Kalafior przeznaczano do bezpośredniego spożycia, ale też marynowano go (w soli lub occie). Pierwsze informacje o brokule pochodzą z 1560 r. z Francji, do której sprowadzony został z Półwyspu Apenińskiego, a pierwsza plantacja towarowa tego gatunku powstała w USA w latach dwudziestych ub.w. Obecnie największymi producentami kalafiorów i brokułów są Chiny, Indie i Stany Zjednoczone. W Europie do krajów z największą produkcją tych gatunków należą: Hiszpania, Włochy, Francja, Polska i Turcja.

Zarówno brokuł, jak i kalafior charakteryzują się bardzo wysoką wartością odżywczą, zawierają bowiem szereg witamin, składników mineralnych oraz fitoskładników, w tym glukozynolany, które uczestniczą w produkcji sulforafanu - substancji zapobiegającej stanom zapalnym w komórkach i chroniącej przed stresem oksydacyjnym. Warzywa te należą do grupy pokarmów roślinnych o najsilniejszym potencjale antynowotworowym. Sulforafan ma bowiem właściwości polegające na powstrzymywaniu mutacji w komórkach organizmu, zapobiega uszkodzeniom DNA i pobudza enzymy detoksykacyjne. Badania wskazują, że związek ten wykazuje działanie ochronne na różnych etapach tworzenia się nowotworu. Ma też znaczenie w profilaktyce cukrzycy oraz chorób układu oddechowego i sercowo-naczyniowego. Brokuł i kalafior to ponadto niskokaloryczne warzywa, które zawierają duże ilości błonnika.

W Polsce jeszcze kilkanaście lat temu konsumenci chętniej sięgali po kalafiora, trend ten jednak uległ znaczącym zmianom na rzecz spożycia brokułów. Związane jest to z coraz większą świadomością Polaków o właściwościach prozdrowotnych i dietetycznych tego warzywa, łatwości jego obróbki kulinarnej i docenieniu jego walorów smakowych. Trend ten wynika też z faktu wydłużenia okresu podaży róż brokułów na rynku warzyw świeżych w stosunku do kalafiorów.

Niniejsza publikacja stanowi kompendium na temat szeroko pojętej produkcji uprawy brokułu i kalafiora. Przybliżamy najbardziej aktualne informacje dotyczące ekonomii, doboru odmian (zarówno z przeznaczeniem na rynek warzyw świeżych, jak i do przetwórstwa), produkcji rozsady, właściwego nawożenia i prawidłowej agrotechniki, zbioru i przechowywania. Prezentujemy też materiały dotyczące ochrony brokułu i kalafiora przed najgroźniejszymi szkodnikami i patogenami.

Spis treści

Koszty produkcji w uprawie kalafiorów i brokułów

Odmiany

Brokuły atrakcyjne dla oka i podniebienia

Odmiany na zielone różyczki

Kalafiory dla wymagających

Najlepsze kalafiory do różyczkowania

Cechy odmian brokułów pożądane w przetwórstwie

Produkcja rozsady

Produkcja rozsady kalafiora i brokułu

Kalafior i brokuł przed sadzeniem

Nawożenie

Nawożenie za grosze

Kluczowy moment na wapnowanie

Biostymulacja

Agrotechnika

Wydajne sadzenie rozsady

Sos dla kalafiora i brokułu

Zaburzenia kalafiora

Ochrona

Zwalczanie chwastów w kalafiorach i brokułach  uprawianych z rozsady

Terminarz występowania i zwalczania szkodników roślin kapustowatych

Tantniś – wróg kapustnych

Mszyce w kalafiorach i brokułach

Strategia zwalczania mączlika warzywnego

Zwalczanie śmietki kapuścianej przed i po wysadzeniu rozsady w pole

Choroby kalafiora i brokułu

Zbiór i przechowywanie

Transportery usprawniające ręczny zbiór róż

Mechaniczne różyczkowanie

Nowe technologie w przechowywaniu brokułów