Vademecum ochrony i nawożenia ziemniaka

W pierwszym rozdziale Vademecum ochrony i nawożenia ziemniaka opisana jest agrotechnika, która obejmuje wszystkie istotne elementy. Rozdział o najnowszych odmianach ziemniaka uwzględnia dodatkowo wymagane informacje o odmianach odpornych i tolerancyjnych na agrofagi. Zrównoważone nawożenie opracowane zostało według najnowszych tendencji. W kolejnych rozdziałach opisano najważniejsze patogeny, szkodniki i chwasty. Całość została przedstawiona w ujęciu bardzo nowoczesnym z wykorzystaniem potrzebnych i artystycznych zdjęć oraz rysunków faz rozwojowych roślin ziemniaka wg skali BBCH w połączeniu z terminami występowania agrofagów oraz integrowanymi metodami zwalczania. Dla każdego agrofaga podano substancje czynne, które wchodzą w skład zarejestrowanych  środków ochrony roślin z uwzględnieniem grup chemicznych,  co wykorzystywane jest w strategii odpornościowej. Wszystkie opisane zagadnienia doskonale wpisują się w Integrowaną produkcję oraz ochronę ziemniaków.

„Vademecum ochrony i nawożenia ziemniaka" jest pierwszym w Polsce bardzo nowoczesnym opracowaniem, które w sposób przystępny ułatwia realizację integrowanej ochrony roślin i dlatego powinno być bardzo szeroko wykorzystywane przez praktykę rolniczą oraz doradców i wszystkich osób związanych z produkcją oraz przetwórstwem ziemniaków.

„Vademecum ochrony i nawożenia ziemniaka" zostało opracowane pod redakcją naukową Profesora Marka Korbasa oraz Doktora Jerzego Osowskiego przy udziale prawie 20 najlepszych specjalistów i autorytetów zajmujących się ochroną, hodowlą oraz agrotechniką.

Spis treści

Wstęp

Co znajdziesz w Vademecum?

AGROTECHNIKA I ODMIANY

Agrotechnika uprawy ziemniaka

Odmiany ziemniaka

CHOROBY

Alternarioza ziemniaka

Antraknoza ziemniaka

Czarna nóżka ziemniaka

Gangrena (fomoza ziemniaka)

Mokra zgnilizna bulw

Parch srebrzysty ziemniaka

Parch zwykły ziemniaka

Rizoktonioza ziemniaka

Sucha zgnilizna bulw

Wirus Y (smugowatość ziemniaka)

Zaraza ziemniaka

CHWASTY

Chwastnica jednostronna

Fiołek polny

Gwiazdnica pospolita

Komosa biała

Maruna bezwonna

Perz właściwy

Rdesty

Samosiewy rzepaku

Żółtlica drobnokwiatowa

SZKODNIKI

Błyszczka jarzynówka

Drutowce

Mszyce

Mątwik ziemniaczany

Mątwik agresywny

Pędraki

Przędziorek Chmielowiec

Rolnice

Skoczki

Stonka ziemniaczana

Ślimaki

Zmienik ziemniaczek

Zmienik lucernowiec

Zwierzęta łowne           

NAWOŻENIE

Nawożenie ziemniaka

PRZYDATNE INFORMACJE

Charakterystyka formulacji

Literatura

Indeks substancji czynnych

Indeks środków ochrony roślin

Ziemniaki dotarły do Europy w XVI wieku razem ze skarbami przywożonymi przez konkwistadorów z Ameryki Południowej. Jednak dopiero w wieku XIX zaczęto doceniać ziemniaki jako produkt do spożycia. Obecnie obok pszenicy, kukurydzy i ryżu ziemniaki są czwartym źródłem pożywienia dla ludności świata, z którego korzysta ponad miliard ludzi.

W Polsce uprawa ziemniaków w najlepszych dla niego latach ubiegłego stulecia sięgała 2,5 miliona hektarów, będąc w ścisłej czołówce uprawy tej rośliny. Ziemniaki oprócz pożywienia były głównie wykorzystywane jako surowiec w krochmalnictwie i gorzelnictwie oraz jako jedna z pasz w tuczu trzody chlewnej. W ciągu ostatnich 20-30 lat powierzchnia uprawy i status ziemniaka uległy dużym zmianom, nie tylko w Polsce, ale i na całym świecie. Obecnie powierzchnia uprawy ziemniaków w Polsce utrzymuje się na poziomie około 300 tysięcy hektarów, a plony jakie osiągamy w ostatnich latach znacznie przekraczają 20 ton z hektara (w roku 2019 - 22,5 t/ha). Ziemniaki nie są już używane jako pasza do tuczu trzody oraz jako surowiec w gorzelnictwie. Także spożycie ziemniaków w przeliczeniu na 1 mieszkańca uległo znacznej zmianie. W roku 2019, w porównaniu z rokiem 2000, spadło o ponad połowę spożycie ziemniaków nieprzetworzonych (z 122,3 do 66,4 kg), a wzrosło w tym samym okresie o 100 procent spożycie ziemniaków przetworzonych (z 11,5 kilograma do 21,9).

Zmiany te związane są nie tylko z powierzchnią uprawy, ale także ze sposobem ich wykorzystania spowodowały, że dużego znaczenia nabiera jakość bulw. Wzrost popytu na bulwy myte i paczkowane, sprzedawane w małych opakowaniach oraz na bulwy przetworzone (frytki, chipsy) sprawia, że wygląd bulw (gładka skórka, płytkie oczka, brak objawów chorób), oprócz walorów smakowych, stają się cechami bardzo pożądanymi, które decydują o ich atrakcyjności i przydatności do sprzedaży.

Wymagania rynku, który domaga się produktów o wysokiej jakości, wymuszają także zmiany w uprawie ziemniaków. Zmniejsza się liczba gospodarstw, które prowadziły produkcję ziemniaków na małych (do 1 hektara) powierzchniach, gdzie uprawiano ziemniaki bez dbałości o jakość uzyskiwanego plonu. Obserwuje się natomiast wzrost uprawy ziemniaka w większych gospodarstwach, gdzie następuje specjalizacja w uprawie dla konkretnego kierunku produkcji (jadalne na wczesny zbiór lub zbiór jesienny do konfekcjonowania, jako surowiec do przetwórstwa spożywczego oraz na skrobię lub sadzeniaki).

Wszystkie te zmiany obserwowane w ostatnich latach sprawiają, że uprawa ziemniaków wymaga dużych nakładów ponoszonych na przygotowanie pola, zakup kwalifikowanego materiału nasiennego, nawozy oraz ochronę chemiczną przeciwko agrofagom. Ziemniak jest rośliną, która jest atakowana w trakcie wegetacji oraz okresu przechowywania przez około 160 różnych sprawców chorób z najgroźniejszą z nich zarazą ziemniaka na czele. To właśnie tak duża liczba patogenów sprawia, że uprawa ziemniaków wysokiej jakości wymaga dużej wiedzy oraz nakładów ponoszonych na ograniczanie szkodliwości agrofagów poniżej progu ekonomicznej szkodliwości.

Zakres ochrony oraz jej częstotliwość uległy zmianie od roku 2014, kiedy wprowadzono na terenie krajów Unii Europejskiej przepisy dotyczące stosowania metod integrowanej ochrony roślin zgodnie z postanowieniami art. 14 dyrektywy 2009/128/WE oraz rozporządzenia nr 1107/2009. Integrowana ochrona roślin to połączenie wielu metod ochrony roślin tak, aby bazując na wiedzy o organizmach szkodliwych dla roślin i ich biologii, przy wykorzystaniu metod niechemicznych, ograniczyć do niezbędnego minimum stosowanie środków ochrony roślin.

Na tym tle uprawa i ochrona plantacji ziemniaka przeciwko agrofagom staje się trudna i wymaga wiedzy nie tylko o organizmach szkodliwych, ale także o zasadach uprawy, doborze odmian, nawożeniu i stosowaniu środków ochrony roślin.

Opracowanie jakie dostają Państwo do dyspozycji zawiera wiedzę na temat jak dobierać odmiany i prowadzić ich uprawę w wybranym kierunku, nawozić w zakresie pozwalającym dostarczyć roślinom niezbędnych składników pokarmowych, aby uzyskać wysokie plony dobrej jakości bulw, jak stosować zabiegi agrotechniczne, aby wspomagać rozwój roślin i stwarzać korzystne warunki do stosowania zabiegów ochrony chemicznej oraz jak je wykonać. Wiedza jaką zgromadzono w niniejszym opracowaniu pozwoli także Państwu na efektywne stosowanie ochrony przeciwko agrofagom z wykorzystaniem środków ochrony roślin w taki sposób, aby ograniczyć straty poniżej progu ekonomicznej szkodliwości i ich szkodliwe działanie na środowisko.

Autorzy zachęcają do korzystania z praktycznej wiedzy zawartej w niniejszym „Vademecum”, przypominając, że podstawowa wiedza na temat stosowania każdego środka ochrony roślin jest zawarta w aktualnej etykiecie środka ochrony roślin dopuszczonego do obrotu i stosowania przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi (www.minrol.gov.pl).

Zespół Autorów